Czym jest miażdżyca? Jakie są jej przyczyny i jak jej zapobiegać.

Co to jest miażdżyca

Mówiąc o miażdżycy myślimy o rozwijającym się latami procesie zapalnym dotyczącym głownie aorty oraz średnich tętnic (wieńcowe, szyjne, biodrowe, nerkowe). Aktualnie jest jedną z najczęściej występujących chorób układu krążenia. Na miażdżycę cierpią głównie obywatele wysokorozwiniętych krajów ¹.

Przyczyny i skutki miażdżycy

Miażdżyca rozwija się w wyniku gromadzenia się złogów między śródbłonkiem i warstwą mięśniową naczynia. Złogi te składają się najpierw z makrofagów, LDL (lipoproteiny o małej gęstości), komórek piankowatych oraz pozakomórkowych skupisk cholesterolu. Z czasem do tych złogów dołączają włókniste elementy tkanki łącznej. Wówczas mówimy już o zaawansowanej blaszce miażdżycowej, która znacząco zwęża naczynia ograniczając tym samym przepływ krwi. W skutek czego poszczególne organy nie otrzymują wystarczającej ilości tlenu oraz składników odżywczych ².

Zmiany miażdżycowe pojawiają się już w dzieciństwie i nie dają żadnych objawów. Dopiero gdy są one zaawansowane pojawiają się pierwsze symptomy, które mogą nasilać się stopniowo lub nagle wystąpić u chorego. Odkładająca się blaszka miażdżycowa najczęściej prowadzi między innymi do rozwoju choroby wieńcowej, zawału oraz udaru ³. Czasami dochodzi do niewydolności nerek, przewlekłego niedokrwienia jelit, niedokrwienia kończyn dolnych- zależy to głównie od wystąpienia zmian miażdżycowych w konkretnych tętnicach. Miażdżyca prowadzi również do nadciśnienia tętniczego

Czynniki ryzyka w rozwoju miażdżycy ⁴

Na rozwój miażdżycy wpływa wiele czynników. Należą do nich między innymi:

• Płeć– mężczyźni są bardziej narażeni na rozwój miażdżycy
• Wiek, wraz z wiekiem rośnie ryzyko zachorowania na miażdżycę, ale zmiany miażdżycowe pojawiają się nie tylko u osób starszych czy dorosłych, ale także u dzieci. Ostatnie badania wykazały, że zmiany miażdżycowe zaczynają się rozwijać już w życiu płodowym niezależnie od poziomu cholesterolu matek ².
• Dieta bogata w zwierzęce tłuszcze oraz cholesterol. Spożywanie dużej ilości czerwonego mięsa oraz niektórych produktów mlecznych (np.: ser żółty, śmietana) wspomaga odkładanie się blaszki miażdżycowej ⁶.
• Niewielka aktywność fizyczna
• Palenie papierosów
• Nadwaga oraz otyłość
• Predyspozycje genetyczne
• Nadciśnienie tętnicze
• Cukrzyca

Zachowania profilaktyczne ⁷

By ograniczyć rozwój blaszek miażdżycowych i tym samym zredukować ryzyko wystąpienia chorób powiązanych z miażdżycą należy prowadzić zdrowy, aktywny tryb życia oraz zdrowo się odżywiać. Zaleca się:

• rezygnację z palenia papierosów
• utrzymywanie prawidłowej masę ciała
• regularne uprawianie sportu (ćwiczenia na siłowni, jazda na rowerze, bieganie, pływanie i inne)
• odżywianie się we właściwy sposób: zaleca się spożywanie produktów bogatych w błonnik, dostarczanie organizmowi 4 porcji warzyw/owoców dziennie, natomiast orzechy, nasiona rośliny strączkowe powinno się spożywać minimum 4 razy w tygodniu. Dodatkowo dobrym pomysłem jest ograniczenie ilości czerwonego mięsa i innych produktów bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe oraz cholesterol. Za najlepszą dietę dla naszego układu krwionośnego (w tym w zapobieganiu miażdżycy) uważa się dietę śródziemnomorską.

Gdy nasza dieta nie jest wystarczająco urozmaicona stosowanie suplementów diety (odpowiednio dobranych) może być dobrą alternatywą w zapobieganiu i leczeniu miażdżycy (jednak wymaga to dokładniejszych badań)

• powinno się także kontrolować poziom lipidów we krwi, ciśnienia krwi oraz stężenie glukozy we krwi.

Nawet gdy miażdżyca jest już zaawansowana wprowadzenie wyżej wymienionych zmian pomoże spowolnić rozwój choroby, a nawet złagodzić jej stan (miażdżyca jest chorobą odwracalną, zależną od sposobu życia). Jednak im wcześniej wprowadzi się w życie zachowania profilaktyczne tym dłużej można cieszyć się dobrym zdrowiem ³.

Literatura

1. Shah P. i in. Rapid Progression of Coronary Atherosclerosis: A Review. Thrombosis 2015, ID 634983, doi:10.1155/2015/634983
2. Beręsewicz A. i in. Miażdżyca — choroba całego życia i całej populacji krajów cywilizacji zachodniej. Profilaktyka Chorób Serca i Naczyń. 2006, 3, 1;1-6.
3. Florkowska K. i in. Flawonoidy w profilaktyce i leczeniu miażdżycy. Prob Hig Epidemiol. 2017, 98; 217-225
4. Florkowska K. i in. Flawonoidy w profilaktyce i leczeniu miażdżycy. Prob Hig Epidemiol. 2017, 98; 217-225
5. Ruiz- Leon AM. i in. Clinical Advances in Immunonutrition and Atherosclerosis: A Review. Frontiers in Immunology. 2019. doi: 10.3389/fimmu.2019.00837